18 Aralık 2007 Salı

Talat Paşa Berlin’de


Talat Paşa sürgünde olduğu dönemde yabancı devletlerle ilişkilerini titizlik içinde sürdürdü. Örneğin İngiliz askeri istihbaratının belgelerine göre İngilizler’le ilişki kurmuş, ancak Lloyd George istihbaratın onunla görüşmesi üzerine küplere binmiştir. Çünkü İngiliz istihbaratı ona göre bir savaş suçlusuyla görüşmüştür. Lloyd George talimat vermiş ve Talat Paşa ve arkadaşlarının arananlar listesine geçmesini sağlamıştır. Bu arada Osmanlı Hükümeti de Alman makamları nezdinde “haklarında ölüm cezası verildi, onaylandı” diye İttihatçı liderlerin iadelerini istemişti.

1. Dünya Savaşı sırasında Enver Paşa’yla birlikte Osmanlı ordusunun başında bulunan Bronsart Paşa daha 18 Ocak 1919 tarihinde, yani Berlin’e yeni geldiği dönemde Talat Paşa’yla yaptığı görüşmesinde, Talat Paşa’ya “aldığım bilgilere göre seni ve arkadaşlarını öldürecekler” demişti; ancak bir devlet adı vermemişti. (HÖ 9) Buna rağmen kendisi ve arkadaşları Berlin’de bürolar kurdular, broşürler hazırladılar, tekzipler gönderdiler. Yani Berlin’de aktif çalışmalar içindeydiler.

Talat Paşa ölümünden kısa süre önce İngiliz dostlarıyla görüşmek istemiş ve 18 Şubat’taki görüşmenin ardından, 15 Mart tarihinde öldürülmüştür. Kendisi Berlin’deyken büyük devletler tarafından kontrol edilebilecek bir durumdaydı, İngiliz istihbaratı ve bazı İngiliz milletvekilleriyle ilişkisi vardı. Aşağıda bahsedeceğimiz bulguların da göstereceği gibi, Talat Paşa’nın öldürülmesi görevi İngilizler tarafından Ermeniler’e verilmişti. Öte taraftan Talat Paşa’nın katilinin dolaştığı ülkeleri incelediğimiz zaman ölümüyle ilgili Almanlar’ın ve Fransızlar’ın da bilgi sahibi olduğu kesindir.