Talat Paşa’nın ölümünden iki gün sonra, yani 17 Mart 1918’de düzenlenen cenazesinde Türkiye’den tanıdığı resmi Almanlar da bulunmaktaydılar. Alman hükümeti taziye için özel memurlar göndermişti. İsviçre büyükelçisi cenaze töreninin büyükelçilikte olması emrini vermiş, ancak bazı resmi Türk memurları korkmuşlar, Talat Paşa’nın idama mahkûmiyetini öne sürerek buna mani olmuşlardır.
Cenazeye katılmış olan Dr. Nazım orada Doğu milletleri temsilcilerinin konuşmalarını şöyle özetlemiştir:
“Bu cinayet şahsi yahut milli intikamın mahsülü değil, İslam milletleri hakkında takip olunan emperyalist siyasetin bir neticesidir. Biz bunun intikamını alacağız. Fakat caniler gibi masum kanı akıtmakla değil, esaret zincirlerini kırarak geleceğimizi kazanmakla alacağız. Talat’ın mukaddes ruhu bu gaye için en büyük vazifesini oynayacaktır.” (HÇ 187-188)
Ölümünden beş gün sonra Hâkimiyeti Milliye gazetesinde şöyle bir yorum çıkmıştı:
“... Bu cinayetin sebebini her şeyden evvel, İngiliz suikastlarında aramak zaruridir İngilizlerin, askerle ve politikayla başa çıkamadıkları Türkiye’ye bugün ölçeği geniş bir suikast tertibatı hazırladıkları anlaşılıyor... Bu iğrenç cinayet İngiliz hıyanetinin beşeriyetin yüzünü kızartacak ne çirkin bir raddeye ilerlediğini bir kere daha gösterir. İngilizler, iğrenç politikalarıyla harp zorbalıklarına şimdi bir de Türk ricalini[5] saklıca arkadan vurmak fenalığını ilave ettiler... Vefatı cidden esef vericidir. Cenabı Hakk yüce rahmetine mazhar eylesin.” (HÇ 185)
Ermeni teröristleri tarafından şehit edilen İttihatçılar ve Nemrut Mustafa Divanı tarafından tehcir nedeniyle idama mahkûm edilenlerin yakınlarına Cumhuriyet yönetimi 1926 yılında çıkardığı bir yasayla elini uzatmıştır. 27 Haziran tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 882 numaralı kanunun başlığı “Ermeni Suikast Komiteleri Tarafından Şehit Edilen veya Bu Uğurda Suveri Muhtelife ile Duçarı Gadrolan Ricalin Ailelerine Verilecek Emlak ve Arazi Hakkında Kanun”dur. Verilen kanun teklifinin birinci maddesi şudur:
“Ermeniler tarafından siyasi maksatlarla şehit edilen Türk siyasi reislerinin eş yahut çocuklarına Ermeni mallarından ve terk edilmiş emlakinden bir mesken mülk olarak verilir.” (HÇ 193)
İnönü hükümeti bu kanun teklifinin gerekçesini şöyle açıklamıştır:
“Memleketimizin daima geleceğinin selametini ve milletimizin ilerlemesini ve yükselmesini ve saadetini emel ve hareket düsturu kabul etmiş olmalarından dolayı suikasta maruz kalarak şehit edilen memleket erkân ve ricalinin milletin emin eline bırakılmış yetim ve dullarının çoğu ahvalde fakru zarurete düştükleri görülmektedir. Büyük mefkûreler arkasında nihayet hayatlarını feda eden yüce zevatın aile ve evlatlarının tevhidi âlâmı için onları mükâfatlandırmak, emsalini cesaretlendirir ve milletin şükran hissini gösterir ve teyit eder. İşte bu mütalaa ile ekli kanun tasarısı kaleme alınmıştır.” (HÇ 194)
Talat Paşa’nın kemikleri 1943’te Türkiye’ye getirildi ve İstanbul’da Hürriyeti Ebediye tepesine gömüldü.
Sonsöz
Birçok ülkede çıkarılan “Ermeni soykırımı” kanunlarında veya tartışılan kanun tasarıları çerçevesinde Jön Türkler sürekli olarak suçlanmakta ve caniler olarak gösterilmektedir. Bu kişilerin başında Talat Paşa gelmektedir. Unutmamak gerekir ki, Jön Türkler Türkiye’de cumhuriyet devriminin temelini oluşturan bir topluluktu ve bizim Milli Demokratik Devrimimiz’in ilk nüveleri bu topluluk içinde oluştu. 1908’deki Meşrutiyet devriminin arkasında Jön Türkler’in kurdukları İttihat ve Terakki vardı. Yani Jön Türkler’e saldırmak bir anlamda cumhuriyetimizin en önemli tarihsel kaynağına saldırmaktır. Jön Türkler’i cani ilan edenler, bir zaman sonra cumhuriyetimizin kurucularını da cani ilan edeceklerdir. Bu bağlamda herkesi gerçeklere sahip çıkmaya, Jön Türkler’i ve Talat Paşa’ları öğrenmeye, öğretmeye ve yeri geldikçe hatırlamaya ve anmaya davet ediyoruz. Hikmet Özdemir’in deyişiyle: “Talat Paşa ve onun gibi katledilen insanlar Türk ulusunun vicdanlarına emanet edilmiş şehitlerdir”.
Kaynakça
· Hikmet Çiçek, Dr. Bahattin Şakir, İttihat ve Terakki’den Teşkilatı Mahsusa’ya Bir Türk Jakobeni, Kaynak Yayınları, 2004
· Tessa Hofmann, Annäherung an Armenien, Geschichte und Gegenwart, Beck’scheReihe, 1997
· Ovanes Kaçaznuni, Taşnak Partisi’nin Yapacağı Bir Şey Yok, Kaynak Yayınları, 2005
· Selami Kılıç, Ermeni Sorunu ve Almanya, Kaynak Yayınları, 2003
· Hikmet Özdemir, 21 Mart 2005 tarihinde Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından düzenlenen “Talat Paşa Cinayeti” adlı konferansta yaptığı konuşma
· Mete Soytürk, 1. Dünya Savaşı’nda Anadolu’da Yaşanan Olaylarda Türk Genelkurmayı’na Hakim Olup Türk Ordularına Komuta Eden Alman Subayların Emelleri
· Ali Söylemezoğlu, Ermeni Soykırımı İddialarının Sunduğu Fırsatı Değerlendirelim, http://www.tgh-jugend.de/belgeler/ermeni_sorunu/20051219_ali_soylemezoglu.html
· http://www.armenianquestion.org/
· http://www.turkcebilgi.com/
Cenazeye katılmış olan Dr. Nazım orada Doğu milletleri temsilcilerinin konuşmalarını şöyle özetlemiştir:
“Bu cinayet şahsi yahut milli intikamın mahsülü değil, İslam milletleri hakkında takip olunan emperyalist siyasetin bir neticesidir. Biz bunun intikamını alacağız. Fakat caniler gibi masum kanı akıtmakla değil, esaret zincirlerini kırarak geleceğimizi kazanmakla alacağız. Talat’ın mukaddes ruhu bu gaye için en büyük vazifesini oynayacaktır.” (HÇ 187-188)
Ölümünden beş gün sonra Hâkimiyeti Milliye gazetesinde şöyle bir yorum çıkmıştı:
“... Bu cinayetin sebebini her şeyden evvel, İngiliz suikastlarında aramak zaruridir İngilizlerin, askerle ve politikayla başa çıkamadıkları Türkiye’ye bugün ölçeği geniş bir suikast tertibatı hazırladıkları anlaşılıyor... Bu iğrenç cinayet İngiliz hıyanetinin beşeriyetin yüzünü kızartacak ne çirkin bir raddeye ilerlediğini bir kere daha gösterir. İngilizler, iğrenç politikalarıyla harp zorbalıklarına şimdi bir de Türk ricalini[5] saklıca arkadan vurmak fenalığını ilave ettiler... Vefatı cidden esef vericidir. Cenabı Hakk yüce rahmetine mazhar eylesin.” (HÇ 185)
Ermeni teröristleri tarafından şehit edilen İttihatçılar ve Nemrut Mustafa Divanı tarafından tehcir nedeniyle idama mahkûm edilenlerin yakınlarına Cumhuriyet yönetimi 1926 yılında çıkardığı bir yasayla elini uzatmıştır. 27 Haziran tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 882 numaralı kanunun başlığı “Ermeni Suikast Komiteleri Tarafından Şehit Edilen veya Bu Uğurda Suveri Muhtelife ile Duçarı Gadrolan Ricalin Ailelerine Verilecek Emlak ve Arazi Hakkında Kanun”dur. Verilen kanun teklifinin birinci maddesi şudur:
“Ermeniler tarafından siyasi maksatlarla şehit edilen Türk siyasi reislerinin eş yahut çocuklarına Ermeni mallarından ve terk edilmiş emlakinden bir mesken mülk olarak verilir.” (HÇ 193)
İnönü hükümeti bu kanun teklifinin gerekçesini şöyle açıklamıştır:
“Memleketimizin daima geleceğinin selametini ve milletimizin ilerlemesini ve yükselmesini ve saadetini emel ve hareket düsturu kabul etmiş olmalarından dolayı suikasta maruz kalarak şehit edilen memleket erkân ve ricalinin milletin emin eline bırakılmış yetim ve dullarının çoğu ahvalde fakru zarurete düştükleri görülmektedir. Büyük mefkûreler arkasında nihayet hayatlarını feda eden yüce zevatın aile ve evlatlarının tevhidi âlâmı için onları mükâfatlandırmak, emsalini cesaretlendirir ve milletin şükran hissini gösterir ve teyit eder. İşte bu mütalaa ile ekli kanun tasarısı kaleme alınmıştır.” (HÇ 194)
Talat Paşa’nın kemikleri 1943’te Türkiye’ye getirildi ve İstanbul’da Hürriyeti Ebediye tepesine gömüldü.
Sonsöz
Birçok ülkede çıkarılan “Ermeni soykırımı” kanunlarında veya tartışılan kanun tasarıları çerçevesinde Jön Türkler sürekli olarak suçlanmakta ve caniler olarak gösterilmektedir. Bu kişilerin başında Talat Paşa gelmektedir. Unutmamak gerekir ki, Jön Türkler Türkiye’de cumhuriyet devriminin temelini oluşturan bir topluluktu ve bizim Milli Demokratik Devrimimiz’in ilk nüveleri bu topluluk içinde oluştu. 1908’deki Meşrutiyet devriminin arkasında Jön Türkler’in kurdukları İttihat ve Terakki vardı. Yani Jön Türkler’e saldırmak bir anlamda cumhuriyetimizin en önemli tarihsel kaynağına saldırmaktır. Jön Türkler’i cani ilan edenler, bir zaman sonra cumhuriyetimizin kurucularını da cani ilan edeceklerdir. Bu bağlamda herkesi gerçeklere sahip çıkmaya, Jön Türkler’i ve Talat Paşa’ları öğrenmeye, öğretmeye ve yeri geldikçe hatırlamaya ve anmaya davet ediyoruz. Hikmet Özdemir’in deyişiyle: “Talat Paşa ve onun gibi katledilen insanlar Türk ulusunun vicdanlarına emanet edilmiş şehitlerdir”.
Kaynakça
· Hikmet Çiçek, Dr. Bahattin Şakir, İttihat ve Terakki’den Teşkilatı Mahsusa’ya Bir Türk Jakobeni, Kaynak Yayınları, 2004
· Tessa Hofmann, Annäherung an Armenien, Geschichte und Gegenwart, Beck’scheReihe, 1997
· Ovanes Kaçaznuni, Taşnak Partisi’nin Yapacağı Bir Şey Yok, Kaynak Yayınları, 2005
· Selami Kılıç, Ermeni Sorunu ve Almanya, Kaynak Yayınları, 2003
· Hikmet Özdemir, 21 Mart 2005 tarihinde Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından düzenlenen “Talat Paşa Cinayeti” adlı konferansta yaptığı konuşma
· Mete Soytürk, 1. Dünya Savaşı’nda Anadolu’da Yaşanan Olaylarda Türk Genelkurmayı’na Hakim Olup Türk Ordularına Komuta Eden Alman Subayların Emelleri
· Ali Söylemezoğlu, Ermeni Soykırımı İddialarının Sunduğu Fırsatı Değerlendirelim, http://www.tgh-jugend.de/belgeler/ermeni_sorunu/20051219_ali_soylemezoglu.html
· http://www.armenianquestion.org/
· http://www.turkcebilgi.com/
